Pling! Weer een Whatsappbericht. Pling! Een e-mail. Pling! Een like op je foto. De hele dag vliegen de notificaties je op de oren. Het gaat zo ver dat we er verslaafd aan raken. Want als onze telefoon of computer even geen notificatie geeft, willen we die eigenlijk toch hebben: Een extra like, een nieuwe e-mail en nog een Whatappbericht.

We hebben het gevoel dat we de hele dag bereikbaar moeten zijn. Door deze continue waakzaamheid en bereikbaarheid kunnen we ons niet optimaal meer concentreren op het werk. We worden opgeslokt door de notificaties en laten ons daardoor afleiden. Langer focussen lukt op deze manier niet. Die notificaties doen een beroep op ons oudste gedeelte van het brein. Het deel dat reageert op stimuli en impulsen. Dit deel reageert pijlsnel, maar echt nadenken doet het niet. Het reageert heel heftig op emotionele zaken die belangrijk zijn om te overleven: seks, angst, status, voedsel

Ons denkend deel van het brein is doelgericht. Dit is zo doelgericht dat het maar één ding tegelijk kan. Dit is de reden dat multitasken niet werkt. Het kost bij multitasken veel tijd om weer in de workflow te komen.

De techniek op zich is geen probleem. Het probleem wordt gevormd door de manier waarop we omgaan met deze techniek. We zijn verslaafd aan technologie. Onze constante drang om bereikbaar te zijn, heeft zijn uitwerking op de hippocampus. Dat is het gebied in de hersenen dat gebruikt wordt voor herinnering van zaken en emotieregulatie. Door deze aantasting komt er een mate van stress naar voren.

Pavlof-effect

Er ontstaat een Pavlof-effect. Het beroemde experiment waarbij de hond van Pavlof al begon te kwijlen als de assistent met eten aankwam en later al begon te kwijlen bij alleen het zien van de assistent. Dit hebben we ook met het notificatiegeluid van onze telefoon. We hebben al zo vaak gereageerd op dat piepje, dat het een automatisme is geworden om bij het horen van het geluid al naar onze telefoon te grijpen.

Biologisch reageert ons brein ook. Iedere keer dat we een leuke ervaring hebben met een nieuw bericht, creëert ons brein een shotje dopamine. Dit stofje geeft ons een gevoel van opwinding en daar kunnen we verslaafd aan raken.

Fomo

Van nature zijn mensen nieuwsgierig. Dat maakt dat er velen steeds maar kijken op nieuwssites of op social media. Steeds bekijken of er nieuwe dingen zijn. Dit mechanisme van het nieuwsgierig zijn en daardoor onze omgeving verkennen is een belangrijke. Maar het overreageren door steeds maar opnieuw te blijven checken is natuurlijk een brug te ver. Deze drang wordt door de Engelsen omschreven als fomo: fear of missing out.
In dezelfde categorie als fomo bestaat ook fome. Dat staat voor Fear of being excluded. Dit laatste is bij met name jonge mensen heel sterk.
Je gaat dus steeds maar weer naar die social media, je wilt erbij zijn en erbij horen. Je hebt dus steeds de drang om online te zijn.

Omdat we langzaam aan verslaafd raken aan de kick die een nieuw bericht oplevert, is ook het afsluiten van de notificaties zo moeilijk. We moeten daar dus eigenlijk letterlijk van afkicken. Dat is niet onmogelijk, maar vergt wel discipline.

Wat kun je doen?

• Check je e-mail op gezette tijden. Bijvoorbeeld aan het begin en het einde van de dag. Laat dit eventueel weten door een automatisch antwoord in te stellen waarin je vertelt dat je dit doet. Zo weten de afzenders ook waar ze aan toe zijn.
• Leg je telefoon weg. Stop deze in je tas of bij een collega. Of als dit nog te dicht bij is, leg de telefoon in een andere ruimte.
• Train je aandacht: probeer je aandacht zo lang mogelijk bij een onderwerp te houden.
• Slaap voldoende. Als je slaapt, wordt informatie uit het korte termijngeheugen naar het lange termijngeheugen verplaatst. Er worden nieuwe verbindingen in de hersenen aangemaakt.
• Beweeg regelmatig. Juist op het werk. Dit hoeft geen sporten te zijn, maar een wandelingetje is weer goed om daarna frisser aan de slag te gaan.
• Stel je bloot aan nieuwe zaken. Laat je je hersenen altijd maar hetzelfde werk doen, dan hoeven je hersenen niet zo hard te werken. Je zult je hersenen af en toe nieuwe dingen moeten leren.

 

Bronnen:

Compernolle, T. (2017, 7 april). Theo Compernolle: Waarom zijn we verslaafd aan online? [YouTube]. Van https://www.youtube.com/watch?v=WziYuw1Cyn8

Oostra, L. (2019, 4 september). De hele dag bereikbaar: Slecht voor je brein en dus ook voor je werk. Van https://www.nu.nl/werk/5987254/de-hele-dag-bereikbaar-slecht-voor-je-brein-en-dus-ook-voor-je-werk.html